گوهرشناسی (به انگلیسی: Gemology یا Gemmology) دانشی است که به جواهرات و سنگهای قیمتی طبیعی و مصنوعی می‌پردازد. این دانش در زمرهٔ علوم زمین قرار میگیرد و شاخه‌ای از کانی‌شناسی
به شمار می‌آید. برخی از جواهرسازان به طور آکادمیک آموزش گوهرشناسی
دیده‌اند و صلاحیت این را دارند که گوهرها را شناسایی و ارزیابی کنند.
اولین آزمایشگاه گوهر شناسی ارائه کننده ی تجارت جواهر در سال 1925 در
لندن تاسیس شد با نفوذ و تاثیر "مروارید پرورده" ی توسعه یافته جدید و
پیشرفت هایی در سنتز یاقوت سرخ و یاقوت کبود آغاز به فعالیت نمود. اکنون
آزمایشگاه های بیشماری در سراسر دنیا وجود دارد که حتی به تجهیزات و
تجربیات بسیار زیادی نیاز دارند تا چالش های جدیدی نظیر بهسازی گوهرها،
سنتتیک های جدید و سایر موارد را شناسایی کنند.
اغلب دشوار است تا قضاوتی کارشناسانه از آزمایشگاه های معمولی به دست
آید. تجزیه و تحلیل و برآورد در تجارت گوهر سنگ ها معمولا به موقعیت بستگی
دارد. گوهرشناسان ماهر و خریداران گوهر سنگ، لابراتوارهای سیار استفاده می
کنند، که در حالت سفر تمامی ملزومات ضروری را یک جا دارا می باشند. چنین
آزمایشکاه های مسافرتی تجهیزات سیال خود را دارا می باشند، که آنها را
مستقل می نماید. آن ها همچنین مناسب برای سفر گوهرشناسان می باشند.
یکی به صورت نگین در زیور آلات و دیگری به شکل فرم های فانتزی و یا به صورت جواهر و موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
در
طبیعت سنگهای جواهر به صورت خام استفاده نمیشوند بلکه این ستگها حتما
بایستی برش خورده و تراش داده شوند تا به اندازه و شکل دلخواه در آمده سپس
پولیش شوند تا جلاو جلوه مورد نظر را پیدا کنند تا برای نصب بر روی انواع
زیورآلات از جمله گوشواره ، گردنبند ، آویز و دستبند یه طور شایسته آماده
گردند.
اساسا تراش بر روی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به دو نوع تقسیم میگردد: تراش مهندسی و تراش زاویه ای
تراش زاویه ای:
به
تراشی اطلاق میگردد که در آن تراشها به صورت محاسبه شده و با شاخص زاویه
تعیین و انجام میشود . تا کنون بیش از ۱۵۰ نوع تراش زاویه ای یه صورت الگو
در آمده است که در دنیا مورد استفاده قرار میگیرد . بسته به الگوی تراش
زوایای تراش میتوانند از چندین تا بیش از ۱۰۰ تراش داشته باشند کاملا مشهود
است که یک تراش زاویه ای زیبا و درست در قیمت تمام شده جواهر بسیار موثر
است . از آنجا که هیچ سنگ جواهری به صورت خام مورد استفاده قرار نمیگیرد و
الزاما جهت استفاده در صنعت جواهر سازی می باید تراش و پولیش شود. لذا صنعت
جواهر تراشی از ارزش افزوده بسیار بالایی برخوردار است . یعنی با خرید یک
سنگ جواهر خام و تبدیل آن به چندین نگین تراش خورده ارزش چندین ده برابری
به جواهرات تراش خورده افزوده میگردد.
تراش فانتزی:
به
هر نوع تراشی اطلاق میگردد که در آن زاویه تراشی نشده باشد. این تراش شامل
انواع تراش های منحنی، گرد، تراش گود، تراش خط، تراش خطا برجسته، تراش
شکلهای فانتزی و در نهایت تراش منظره و چهره روی سنگهای جواهر و مجسمه سازی
و تراش حجیم است. در این نوع تراش هنرجو با آموزش و تمرین مداوم مهارتهای
لازم جهت انجام تراشهای پیشرفته و زیبای هنری را خواهد آموخت.
